آﯾﯾن ﻧﺎﻣه اﺟراﯾﻲ ﻗﺎﻧون ﺣﻔﺎظت و ﺑﮭﺳﺎزي ﻣﺣﯾط زﯾﺳت

آﯾﯾن ﻧﺎﻣه اﺟراﯾﻲ ﻗﺎﻧون ﺣﻔﺎظت و ﺑﮭﺳﺎزي ﻣﺣﯾط زﯾﺳت

شماره ۸۱۸۰۴ ۴/۱۲/۱۳۵۴ 
سازمان حفاظت محيط زيست 

هيئت وزيران در جلسه مورخ ۳/۱۲/۱۳۵۴ بنا به پيشنهاد شماره ۲۰۹۲ - ۹۴ مورخ ۳/۱۰/۱۳۵۴ سازمان حفاظت محيط زيست به استناد ماده ۲۱ قانون حفاظت و بهسازي محيط زيست آئين نامه اجرائي قانون حفاظت و بهسازي محيط زيست را به شرح زير تصويب نمودند: 

فصل اول - تعاريف 

ماده ۱ - سازمان حفاظت محيط زيست و شورايعالي حفاظت محيط زيست در اين آئين نامه بترتيب سازمان و شورايعالي ناميده ميشوند. 

ماده ۲ - پارك ملي به محدوده اي از منابع طبيعي كشور اعم از جنگل و مرتع و بيشه هاي طبيعي و اراضي جنگلي و دشت و آب و كوهستان اطلاق ميشود كه نمايانگر نمونه هاي برجسته اي از مظاهر طبيعي ايران باشد و بمنظور حفظ هميشگي وضع زندگي و طبيعي آن و همچنين ايجاد محيط مناسب براي تكثير و پرورش جانوران وحشي و رشد رستنيها در شرايط كاملا طبيعي تحت حفاظت قرار ميگيرد. 

ماده ۳ - آثار طبيعي ملي عبارت از پديده هاي نمونه و نادر گياهي يا حيواني يا اشكال يا مناظر كم نظير و كيفيات ويژه طبيعي زمين يا درختان كهنسال يادگار تاريخي ميباشد كه با منظور داشتن محدوده متناسبي تحت حفاظت قرار ميگيرد. 

ماده ۴ - پناهگاه حيات وحش به محدوده اي از منابع طبيعي كشور اعم از جنگل و مرتع و دشت و آب و كوهستان اطلاق مي شود كه داراي زيستگاههاي طبيعي نمونه و شرايط اقليمي خاص براي جانوران وحشي بوده و بمنظور حفظ و يا احياء اين زيستگاهها تحت حفاظت قرار ميگيرد. 

ماده ۵ - منطقه حفاظت شده به محدوده اي ازمنابع طبيعي كشور اعم از جنگل و مرتع و دشت و آب و كوهستان اطلاق ميشود كه از لحاظ ضرورت حفظ و تكثير نسل جانوران وحشي يا حفظ رستنيها و وضع طبيعي آن داراي اهميت خاصي بوده و تحت حفاظت قرار ميگيرد. 

فصل دوم

- مقررات مربوط به پاركهاي ملي - آثار طبيعي ملي - پناهگاه حيات وحش و مناطق حفاظت شده 

ماده ۶ - هر گونه پيشنهاد براي تعيين مذكور در بند الف ماده ۳ قانون حفاظت و بهسازي محيط زيست به پيشنهاد سازمان و با رعايت شرايط ذيل صورت ميگيرد: 
الف - مشخص نمودن حدود دقيق منطقه مورد نظر و ارائه نقشه آن در مقياس مناسب. 
ب - توجيه پيشنهاد و تطبيق وضع طبيعي منطقه پيشنهادي با تعاريف مربوط بهر منطقه. 

ماده ۷ - تيراندازي و شكار در پاركهاي ملي ممنوع است. در موارد استثنائي كه مقتضيات حفظ نسل جانوران وحشي ايجاب نمايد سازمان ميتواند توسط مامورين خود بر حسب مورد اقدامات لازم معمول دارد. 

ماده ۸ - تعليف احشام و قطع اشجار و بوته كني و بطور كلي هر عملي كه موجب از بين رفتن رستنيها باشد در پاركهاي ملي و آثار طبيعي ملي ممنوع است. در موارد ضروري بمنظور حفظ حيات جنگل و بهسازي پاركهاي ملي و آثار طبيعي ملي يا مطالعات علمي و زمين شناسي مجاز بر حسب مورد با رعايت مقررات قانون حفاظت و بهره برداري از جنگلها و مراتع توسط سازمان جنگلها و مراتع كشور و يا سازمان حفاظت محيط زيست و يا موسسه و يا شخص ذيربط اقدام خواهد شد. 
تبصره - احشام وارد شده در پاركهاي ملي و آثار طبيعي ملي توسط مامورين سازمان از اين مناطق اخراج و مسئول مربوط طبق مقررات تحت تعقيب قرار خواهد گرفت. 

ماده ۹ - تجديد يا تمديد پروانه هاي اكتشاف و بهره برداري صادره براي معادن واقع در پاركهاي ملي و آثار طبيعي ملي ممنوع ميباشد. 

ماده ۱۰ - ورود بمناطق مذكور در بند الف ماده ۳ قانون حفاظت و بهسازي محيط زيست و عبور از آنها باستثناي جاده هاي عمومي تابع دستورالعمل سازمان خواهد بود. 

ماده ۱۱ - قطع اشجار و بوته كني و خارزني و ذغال گيري و بطور كلي هر عملي كه موجب از بين رفتن رستنيها شود در پناهگاههاي حيات وحش و مناطق حفاظت شده كه اراضي آن متعلق به دولت باشد بدون اجازه ممنوع است. 
تبصره ۱ - اجراي طرحهاي مجاز صنعتي و معدني در پناهگاههاي حيات وحش و مناطق حفاظت شده با رعايت مقررات مربوط از شمول اين ماده مستثني است. 
تبصره ۲ - تعليف احشام از لحاظ كميت و كيفيت در پناهگاههاي حيات وحش و مناطق حفاظت شده تابع ضوابطي است كه با توافق سازمان جنگلها و مراتع كشور و سازمان تهيه خواهد شد. 
تبصره ۳ - ورود و تعليف احشام بدون پروانه يا زايد بر پروانه در پناهگاههاي حيات وحش و مناطق حفاظت شده برخلاف مقررات موضوع اين ماده ممنوع ميباشد اينگونه احشام توسط مامورين سازمان از منطقه اخراج و با مسئول مربوط طبق مقررات عمل خواهد شد. 

ماده ۱۲ - وزارتخانه ها و موسسات و شركتهاي دولتي با موافقت سازمان مجازند مطالعات و بررسيهاي و عمليات مورد نياز را در حدود وظائف قانوني خاص خود در مناطق مذكور در بند الف ماده ۳ قانون حفاظت و بهسازي محيط زيست انجام دهند. 

فصل سوم

- مقررات مربوط باجراي مواد ۱۹ . ۲۰ قانون حفاظت و بهسازي محيط زيست 

ماده ۱۳ - حدود مناطق مذكور در مواد ۱۹ و ۲۰ قانون حفاظت و بهسازي محيط زيست توسط شورايعالي تعيين و از طرف سازمان آگهي خواهد شد. 

ماده ۱۴ - تعيين مناطق موضوع ماده ۱۹ قانون حفاظت و بهسازي محيط زيست منوط بحصول حداقل يكي از شرايط و ضوابط ذيل ميباشد: 
الف - وجود يك يا چند منبع مولد آلودگي در منطقه كه محيط را آلوده و يا در معرض آلودگي قرار مي دهد. 
ب - بسبب فعاليتهاي مختلف انساني از قبيل صنعتي و كشاورزي و تجاري اثرات نامطلوب يا دگرگوني در محيط زيست و يا وضع طبيعي منطقه حاصل شده يا در معرض اينگونه خطرات قرار گرفته باشد. 
ج - وجود مراكز جمعيتي در منطقه و ضرورت پيشگيري از ايجاد آلودگيهاي مضر به بهداشت و سلامت مردم. 
د - قرار داشتن يك يا چند پارك ملي يا آثار طبيعي ملي يا پناهگاه حيات وحش و يا منطقه حفاظت شده در جوار يا داخل منطقه بمنظور پيشگيري از ديگرگوني و تخريب وضع خاص طبيعي مناطق چهارگانه مذكور. 

ماده ۱۵ - احراز هر يك از شرايط و ضوابط موضوع ماده ۱۴ اين آئين نامه با سازمان ميباشد. 

ماده ۱۶ - پس از لازم الاجرا شدن مقررات مواد ۱۱ و ۱۲ قانون حفاظت و بهسازي محيط زيست در صورتيكه صاحب يا مسئول كارخانه و يا كارگاهي كه موجبات آلودگي محيط زيست را فراهم مينمايد با دلائل و مدارك قابل قبول سازمان اثبات نمايد كه ظرف مهلت مقرر در اخطار سازمان رفع آلودگي عملي نميباشد سازمان مجاز است فقط براي يكبار مهلت اضافي براي اينگونه كارخانجات و كارگاهها قائل شود. 

ماده ۱۷ - محول نمودن اجراي مقررات مواد ۱۱ و ۱۲ ۱۳ قانون حفاظت و بهسازي محيط زيست بشهرداريها با هر سازمان دولتي ذيربط در صورتي امكان پذير است كه قبلا مناطق مورد نظر طبق ماده ۱۹ قانون مذكور تعيين و اعلام شده باشد. 

ماده ۱۸ - در صورتيكه باستناد ماده ۲۰ قانون حفاظت و بهسازي محيط زيست اجراي قسمتي از وظايف و اختيارات سازمان نسبت باجراي مواد ۱۱ و ۱۲ و ۱۳ قانون مذكور بشهرداريها و يا هر سازمان دولتي ذيربط محول گردد. سازمان مراتب را بر حسب مورد كتبا بمراجع مربوط اعلام خواهد داشت. 

ماده ۱۹ - وظائف و اختياراتي كه طبق ماده ۱۸ اين آئيننامه به شهرداريها يا سازمانهاي ذيربط دولتي محول ميگردد بايد بطور تفكيك تعيين و مشخص شده باشد. 

فصل چهارم -

شورايعالي حفاظت محيط زيست 

ماده ۲۰ - دعوت براي تشكيل جلسات شورايعالي پس از موافقت رئيس شورا توسط دبير شورا بعمل مي آيد. رسميت جلسات شورايعالي موكول بحضور لااقل ده نفر از اعضاء ميباشد. تصميمات شورايعالي با راي موافق حداقل هشت نفر از اعضاي حاضر در جلسه قطعي است. 

ماده ۲۱ - كليه امور اداري شورايعالي توسط دبيرخانه شورا كه زير نظر رئيس كاركنان سازمان توسط رئيس سازمان انتخاب ميشوند. شرح وظائف دبيرخانه شورايعالي به پيشنهاد رئيس سازمان به تصويب شورايعالي خواهد رسيد. 

فصل پنجم -

مقررات اجراي برنامه هاي آموزش حفاظت و بهسازي محيط زيست 

ماده ۲۲ - سازمان بمنظور تنوير و هدايت افكار عمومي در زمينه حفظ و بهسازي محيط زيست برنامه هاي آموزشي خاصي تنظيم و بمرحله اجرا خواهد گذاشت . 

ماده ۲۳ - سازمان ترتيبي اتخاذ خواهد نمود كه با همكاري مراجع ذيربط در برنامه هاي درسي دوره هاي ابتدائي - راهنمائي - متوسط و عالي مسائل مربوط بلزوم و نحوه حفظ و بهسازي محيط زيست گنجانيده شود. 
ماده ۲۴ - سازمان ميتواند با تصويب شورايعالي و كسب اجازه از مراجع قانوني مربوط جهت آموزش موسسات و آموزشگاههاي خاصي در زمينه حفاظت و بهسازي محيط زيست داير نمايد. 

ماده ۲۵ - سازمان ميتواند در صورت درخواست سازمانها و موسسات كشور اعم از دولتي و خصوصي در زمينه آموزش كاركنان آنها نسبت به تهيه و تنظيم و اجراي برنامه هاي آموزشي مربوط به مسائل حفاظت و بهسازي محيط زيست اقدام نمايد. 

ماده ۲۶ - بمنظور جلب نيروي انساني متخصص سازمان ميتواند به دانشجويان برجسته ايراني كه در دانشگاه ها و موسسات عالي آموزش داخل يا خارج از كشور در رشته هاي مورد نياز سازمان بتحصيل اشتغال دارند با توجه بقانون تامين وسائل و امكانات اطفال و جوانان ايراني مصوب مردادماه ۱۳۵۳ و آئين نامه اجرائي آن سالانه تعدادي بورس تحصيلي اختصاص دهد. 

فصل ششم -

گارد محيط زيست 

ماده ۲۷ - گارد محيط زيست متشكل است از محيط بان و شكاربان كه هر يك داراي درجات و علائم مشخصي ميباشند. 

ماده ۲۸ - گارد محيط زيست داراي متحدالشكل و تجهيزات لازم ميباشد. 

ماده ۲۹ - نوع لباس و تجهيزات و علائم و نشانيهاي تشويقي گارد محيط زيست توسط سازمان تعيين خواهد شد. 

ماده ۳۰ - كليه امور استخدامي گارد محيط زيست از قبيل تعين درجات شرايط ارتقاء و مقررات انضباطي در آئين نامه استخدامي تعيين خواهد شد. 

ماده ۳۱ - دستورالعمل خدمتي محيط زيست توسط تهيه و بموقع اجراء گذارده شد. 

ماده ۳۲ - افراد گارد محيط زيست به سلاح مناسبي كه نوع آن با موافقت وزارت جنگ تعيين ميشود مجهز ميگردند. 

ماده ۳۳ - سازمان مكلف است دوره هاي آموزشي لازم براي ماموريني كه بايد در گارد محط زيست انجام وظيفه نمايند دائر كند. 

ماده ۳۴ - در صورتيكه اجراي قسمتهائي از مقررات اين فصل مستلزم كسب موافقت ستاد بزرگ ارتشتاران باشد يا زمان در اين زمينه اقدام خواهد كرد. 

فصل هفتم

- مقررات مربوط بباغهاي وحش و موزه ملي تاريخ طبيعي 

ماده ۳۵ - ايجاد باغ وحش در هر يك از نقاط كشور مستلزم تحصيل پروانه از سازمان ميباشد. ضوابط و مقررات مربوط به باغ هاي وحش توسط سازمان تعيين خواهد شد. صاحبان يا مسئولان باغهاي وحش موجود مكلف به دريافت پروانه و رعايت ضوابط و مقررات مربوط ميباشند. 

ماده ۳۶ - سازمان ميتواند براي ايجاد باغ وحش با شهرداري ها مشاركت و همكاري نمايد. 

ماده ۳۷ - سازمان نسبت به ايجاد موزه ملي تاريخ طبيعي ايران در تهران اقدام و در صورت لزوم شعبي نيز در نقاط مناسب كشور تاسيس خواهد نمود. 

ماده ۳۸ - بمنظور تكميل موزه ملي تاريخ طبيعي ايران ضوابط زير در مورد جمع آوري و حفظ فسيلها و بقاياي جانوران و گياهان دوره هاي پيشين مقرر ميگردد: 
الف - هر شخصي كه از وجود فسيلها و بقاياي جانوران و گياهان دوره هاي پيشين در هر نقطه از كشور مطلع يا آثاري از آنها كشف يا بدست آورد در قبال تحويل و ارائه آن به سازمان چنانچه از نظر علمي حائز اهميت باشد جايزه متناسبي دريافت خواهد داشت. 
ب - صدور فسيلها و بقاياي جانوران و گياهان دوره هاي پيشين از ايران تابع ضوابطي است كه سازمان و وزارت فرهنگ و هنر و سازمان زمين شناسي كشور تعيين مينمايند.
ج - سازمان با رعايت مقررات مربوط به حفاظت آثار تاريخي و باستاني و حفظ حقوق اشخاص مجاز است بمنظور كشف و گردآوري فسيلها و بقاياي جانوران و گياهان دوران پيشين هر يك از مناطق كشور را بررسي و حفاري و در صورت لزوم ضمن تعيين حدود و اعلام مراتب حفظ و نگاهداري نمايد. 

ماده ۳۹ - وزارتخانه ها و موسسات و شركتهاي دولتي و وابسته بدولت در صورتيكه در اجراي وظائف و طرحهاي خود بمناطقي كه داراي آثاري از فسيلها و بقاياي جانوران و گياهان دوران پيشين باشند برخورد نمايند مراتب را به سازمان اعلام و در مورد حفظ و جمع آوري اينگونه آثار كه داراي ارزش علمي باشند با سازمان همكاري و تشريك مساعي خواهند نمود. 

ماده ۴۰ - سازمان مجاز است بمنظور تكميل موزه ملي تاريخ طبيعي ايران با موسسات مشابه خارجي و بين المللي در زمينه همكاريهاي علمي و فني و مبادله فسيل و بقاياي جانوران و گياهان باتصويب شورايعالي قراردادهاي لازم منعقد نمايد. 

ماده ۴۱ - وزارتخانه ها و موسسات دولتي و وابسته به دولت و دانشگاهها و موسسات آموزشي و موزه ها در مورد اجراي ضوابط مربوط به اين فصل با سازمان همكاري و تشريك مساعي خواهند نمود. 

ماده ۴۲ - سازمان فسيلهاي و بقاياي جانوران و گياهان دوره هاي پيشين را كه دانشگاهها و موسسات آموزشي و علمي كشور جهت تحقيقات و بررسيهاي علمي نياز دارند در صورت امكان تامين خواهد نمود. 

فصل هشتم

- بودجه و امور مالي سازمان 

ماده ۴۳ - اعتبارات سازمان كه بعنوان كمك در بودجه كل كشور منظور و تخصيص داده ميشود بر اساس بودجه تفصيلي كه بتصويب شورايعالي ميرسد بمصرف خواهد رسيد. 

ماده ۴۴ - تا زمانيكه بودجه تفصيلي سازمان ا زلحاظ فصول و مواد به تصويب شورايعالي نرسيده است سازمان ميتواند با اجازه شورايعالي هر ماهه به ميزان يك دوازدهم اعتبارات مصوب در بودجه عمومي كل كشور كه تخصيص يافته است بمصرف هزينه هاي مربوط رسانيده و بشورايعالي گزارش نمايد. 

ماده ۴۵ - سازمان از لحاظ معاملات تابع قانون محاسبات عمومي و آئين نامه معاملات دولتي ميباشد. 

فصل نهم - متفرقه 

ماده ۴۶ - اعطاء جايزه باشخاص و موسساتي كه بنحوي از انحاء به حفاظت و بهسازي محيط زيست ؟؟؟؟ كرده اند تابع مقرراتي است كه بتصويب شورايعالي ميرسد. 

ماده ۴۷ - سازمان دامپزشكي كشور در زمينه كنترل بيماريهاي واگير بين جانوران وحشي و اهلي و ساير امور مربوط به بهداشت حيوانات طبق ضوابطي كه توسط دو سازمان تنظيم ميشود همكاريهاي لازمه را با سازمان معمول خواهد داشت. 

ماده ۴۸ - سازمان جنگلها و مراتع كشور ضوابط مذكور در ماده ۴۷ را در مورد صدور پروانه تعليف مراعات و برحسب مورد در تنظيم و اجراء اينگونه ضوابط با سازمان همكاري خواهد نمود. 

اصل تصويبنامه در دفتر نخست وزير است. 
وزير مشاور و معاون اجرائي نخست وزير - هادي هدايتي