منشور جهاني طبيعت

1982 قطعنامه 7/37 مجمع عمومي سازمان ملل متحد 

مجمع عمومي سازمان ملل متحد با تأكيد مجدد بر اهداف اساسي ملل متحد ، بويژه در حفظ صلح و امنيت بين المللي، توسعه روابط دوستانه ميان ملتها و دستيابي به همكاريهاي بين المللي در حل مشكلات بين المللي اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي ، فني، معنوي يا خصلت بشردوستانه، آگاه از اينكه : 1 -انسان بخشي از طبيعت است و زندگي او به عملكرد بي وقفه سيستم هاي طبيعي كه متضمن تأمين انرژي و مواد غذايي مي باشد، بستگي دارد. 2 -مدنيت ريشه در طبيعتي دارد كه فرهنگ انساني را شكل داده و در تمامي دستاوردهاي علمي و هنري نفوذ كرده است و زندگي در هماهنگي با طبيعت، به انسان فرصت بهتري براي گسترش خلاقيت و رفاه خود مي دهد. متقاعد از اينكه: 1 -هر شكلي از زندگي منحصر بفرد، بدون در نظر گرفتن ارزش انساني و سازگار با ساير موجودات قابل احترام شناخته شده است و بشر بايد بوسيله دستورالعمل عملي اخلاقي هدايت شود. 2 -بشر مي تواند با اعمال خود يا پي آمدهاي آن، طبيعت را دگرگون و منابع طبيعي را تهي نمايد و لذا بايد ضرورت حفظ ثبات و كيفيت طبيعت و حفاظت از منابع طبيعي را كاملاً به رسميت بشناسد. با تشويق به اينكه:

1 -منافع پاياي طبيعت به حفظ فرآيندهاي اساسي اكولوژيكي و سيستم هاي حمايت از زندگي و همچنين به تنوع شكلهاي زنده اي كه با بهره برداري بيش از حد و تخريب زيستگاهها توسط انسان به خطر افتاده، بستگي دارد. 

 2 -تخريب سيستم هاي طبيعي بعلت مصرف بيش از حد و سوء استفاده از منابع طبيعي و همچنين واماندگي در ايجاد نظم اقتصادي ميان مردمان و دولتها، منجر به فروپاشي چارچوب اقتصادي، سياسي و اجتماعي و سياسي مدنيت مي شود.

3 -رقابت به خاطر كمبود منابع، كشمكش هايي را ايجاد مي كند، درحاليكه حفاظت از طبيعت و منابع طبيعي منجر به عدالت و حفظ صلح مي گردد و تا زمانيكه بشر زندگي در صلح را نيآموزد و جنگ و تسليحات را رها نكند، حفاظت به دست نمي آيد. باتأكيد مجدد بر اينكه بشر بايد دانش لازم را براي حفظ و ارتقاي قابليت خود براي استفاده از منابع طبيعي به شيوه اي كسب نمايد كه حفاظت از گونه ها و اكوسيستم ها را به نفع نسل حاضر و آينده حفاظت نمايد. با اعتقاد راسخ به نياز به اقدامات مناسب، در سطوح ملي و بين المللي، فردي و جمعي، و خصوصي و عمومي، براي حفاظت از طبيعت و ترويج همكاريهاي بين المللي در اين حوزه ، منشور جهاني طبيعت، كه اصول حفاظتي ذيل را كه تمام رفتار بشر در رفتار با طبيعت را هدايت و قضاوت مي كند ، پذيرفته و اعلام مي دارد:

I (اصول كلي

1 -طبيعت بايستي محترم شمرده شده و جريان هاي حياتي آن نبايستي آسيب ببيند.

2 -قابليت زيستي ژنتيكي روي كره زمين، نبايستي به خطر افتاده، سطح جمعيت در تمامي اشكال زندگي، وحشي و اهلي، بايستي براي بقاي آنها به حد كافي باشد و به اين منظور زيستگاهها بايد حفاظت شوند.

3 -تمامي نواحي كره زمين، زمين و دريا، بايستي شمول به اين اصول حفاظتي شوند. از مناطق منحصر بفرد، نمونه هاي شاخص و زيستگاه گونه هاي نادر و در معرض خطر حفاظت ويژه شود.

4 -اكوسيستم ها و موجودات زنده و همچنين منابع خشكي، دريايي و جوي كه توسط انسان مورد استفاده قرار مي گيرد، به منظور دستيابي و حفظ بهره وري مطلوب پايدار بايستي مديريت شوند. اما در چنين راهي نبايد يكپارچگي اين اكوسيستم ها يا گونه هايي كه با آنها همزيستي نمي كند، به خطر بيافتد.

5 -طبيعت بايستي در برابر تخريب ناشي از جنگ يا ساير فعاليتهاي خصمانه ديگر ايمن شود.

  ٣ II (كاركرد

6 -در فرآيند تصميم گيري بايستي اين موضوع به رسميت شناخته شود كه نيازهاي انساني تنها با حصول اطمينان از عملكرد صحيح سيستم هاي طبيعي و با احترام به اصول مندرج در منشور حاضر مي تواند مطابقت نمايد.

7-دربرنامه ريزي و اجراي فعاليتهاي توسعه اقتصادي و اجتماعي، بايستي اين حقيقت كه حفاظت از طبيعت يك بخش جدايي ناپذير از اين فعاليتهاست در نظر گرفته شود.

8 -در تدوين برنامه هاي بلند مدت توسعه اقتصادي، بايستي رشد جمعيت و بهبود استانداردهاي زندگي، بادر نظر گيري ظرفيت بلند مدت سيستم هاي طبيعي در تضمين امرار معاش و سكونتگاه جمعيت هاي مورد نظر، با به رسميت شناختن ارتقاي اين ظرفيت از طريق فناوري و علوم درنظر گرفته شود.

9 -تخصيص مناطقي از زمين براي كاربري هاي گوناگون بايستي برنامه ريزي شده باشد و محدوديتهاي فيزيكي، تنوع و بهره وري زيستي و زيباييهاي طبيعي اين مناطق در نظر گرفته شود.

10 -منابع طبيعي نبايستي هدر روند، اما محدوديتهاي مناسب طبق اصول مندرج در منشور فوق، مطابق با قواعد زير به كار رود: 1 -منابع زنده نبايستي بيش از ظرفيتهاي طبيعي براي احيا و ترميم استفاده گردد؛ 2 -بهره وري خاك، بايستي از طريق اقدامات حاصلخيزي بلند مدت، حفاظت شده و از روند تجزيه آلي و فرسايش و تمامي شكلهاي تخريب جلوگيري نمايد؛ 3 -منابع، شامل آب كه مصرف نمي شوند بلكه استفاده مي گردند بايستي دوباره بازيافت و احيا شود؛ 4 -منابع تجديد ناپذير كه با استفاده مصرف شده اند بايستي با توجه به فراواني، امكانات منطقي تبديل آنها براي مصرف و سازگاري بهره برداري از آنها با كاركرد سيستم هاي طبيعي دوباره استفاده گردد.

11 -فعاليتهايي كه ممكن است بر روي طبيعت تأثير داشته باشند بايستي كنترل شده و بهترين فناوري هاي موجود كه خطرات قابل توجه به طبيعت يا ديگر عوارض جانبي را به حداقل مي رساند به كار برد برد به ويژه: 1 -از فعاليتهايي كه احتمالاً، باعث آسيب برگشت ناپذير به طبيعت مي شوند بايستي اجتناب گردد؛ 2 -فعاليتهايي كه احتمالا موجب خطرات قابل توجه به طبيعت مي گردند به منظور بررسي كامل بايستي در اولويت قرار داده شده، استدلال هاي لازم بايستي نشان  دهد كه مزاياي مورد انتظار از اين گونه فعاليتها سنگين تر از خطرات بلقوه به طبيعت است و درجاييكه عوارض جانبي بلقوه كاملا شناخته نشده، فعاليتها نبايستي انجام گيرد؛ 3 -فعاليتهايي كه ممكن است براي طبيعت مزاحمتهايي داشته باشد بايستي از طريق ارزيابي پيامدهاي آنها مقدم شمرده شده و مطالعات اثرات زيست محيطي پروژه هاي توسعه اي بايستي به اندازه كافي و بموقع انجام گيرد؛ 4 -اقدامات كشاورزي، مرتع، جنگلداري و شيلات بايستي با ويژگيهاي طبيعي و فشارهاي وارده به مناطق منطبق باشد؛ 5 -مناطق تخريب شده توسط فعاليتهاي انساني بايستي براي اهداف منطبق با استعداد طبيعي آن منطقه و سازگار با رفاه تعداد آسيب ديده، بازسازي شود.

12 -از تخليه مواد آلاينده به سامانه هاي طبيعي بايستي اجتناب شود و : 1 -درجاييكه امكانپذير نيست، آلاينده ها بايستي از منبع، با استفاده از بهترين شيوه هاي امكانپذير رفع شود؛ 2 -اقدامات احتياطي خاص براي جلوگيري از تخليه مواد راديو اكتيو يا پسماندهاي سمي انجام پذيرد.

13 -اقدامات درنظر گرفته شده براي پيشگيري، كنترل يا محدود كردن بلاياي طبيعي، شيوع آفات و بيماريها بايستي به طور ويژه به دلايل اين تهديدات پرداخته و از عوارض جانبي بر طبيعت اجتناب كند.

III (اجرا

14 -اصول مندرج در منشور حاضر، بايستي در قانون و عملكرد هر كشور و همچنين در سطوح بين المللي منعكس شود.

15 -دانش از طبيعت بايستي به طور گسترده از طريق تمامي راههاي ممكن، بويژه از طريق آموزش زيست محيطي بعنوان بخش جدايي ناپذير از آموزش عمومي ترويج يابد.

16 -تمامي برنامه ريزي ها بايستي عناصر ضروري، تدوين استراتژي هايي براي حفاظت از طبيعت، ايجاد فهرستي از اكوسيستم ها و ارزيابي اثرات آنها بر ماهيت سياستها و اقدامات پيشنهادي شامل گردد. تمامي اين عناصر بايستي به طور عمومي و با به كارگيري ابزارهاي مناسب زمان خود به منظور مشاركت و مشاوره موثر براي عموم آشكار شود.

17 -منابع مالي، برنامه ها و ساختارهاي اجرايي مورد نياز براي دستيابي به اهداف حفاظت از طبيعت بايستي فراهم گردد.   

18 -تلاش مستمر بايستي براي افزايش دانش از طبيعت از طريق پژوهش هاي علمي و به منظور اشاعه دانش نامحدود از هرنوعي صورت پذيرد.

19 -وضعيت فرآيندهاي طبيعي، اكوسيستم ها و گونه ها بايستي به منظور قابل تشخيص بودن زود هنگام تخريب يا پيشگيري، اطمينان از دخالت و تسهيل بموقع ارزيابي سياستها و شيوه هاي حفاظتي، به دقت پايش گردد.

20 -از آسيب فعاليتهاي نظامي به طبيعت بايستي جلوگيري شود.

21 -دولتها تا حد ممكن و ساير مراجع ديگر عمومي ،سازمان هاي بين المللي ، افراد،گروهها و اتحاديه ها تا جاييكه قادر هستند بايستي : 1 -در حفاظت از طبيعت از طريق فعاليتهاي عمومي و ديگر اقدامات مرتبط شامل تبادل اطلاعات و مشاوره همكاري نمايند؛ 2 -استانداردهايي براي محصولات و فرآيندهاي توليدي ديگر كه ممكن است اثرات سوء بر طبيعت داشته باشد و همچنين روش هاي توافق شده اي براي ارزيابي اين اثرات ايجاد نمايند بنيان گذاشته شوند؛ 3 -مقررات قانوني بين المللي قابل انطباق براي حفاظت از طبيعت و صيانت از محيط زيست اجرا نمايند؛ 4 -از اينكه فعاليتها يا كنترل آنها در محدوده قلمرو قانوني، به سيستم هاي طبيعي واقع شده در كشورهاي ديگر يا در مناطقي فراتر از قلمرو ملي آسيب نمي رساند، اطمينان حاصل شود؛ 5 -از طبيعت مناطق فراتر از قلمرو ملي حفاظت و صيانت گردد.

22 -باتوجه كامل به حق حاكميت دولتها بر منابع طبعي خود، هر دولتي بايستي از طريق نهادهاي اصلح و در تعامل با دولتهاي ديگر به مفاد منشور حاضر اثر بخشي لازم را دهد.

23 -همه افراد، مطابق با قوانين ملي خود، بايستي فرصتي براي مشاركت به صورت انفرادي يا با ديگران، در تدوين تصميمات مرتبط با محيط زيست خود داشته باشند و بايستي به ابزارهاي جبراني در زمان آسيب به محيط زيست خود، دسترسي داشته باشند.

24 -هر فرد وظيفه دارد مطابق با مفاد منشور حاضر، به صورت جداگانه و فردي، در ارتباط با ديگران يا از طريق مشاركت در فرآيندهاي سياسي مشاركت نموده و بايستي براي اطمينان از برآورده شدن اهداف و الزامات منشور حاضر ، تلاش نمايد.